Vervaardiger
Jheronimus BoschPeriode en datering
16de eeuw 15de eeuwOgen schieten te kort om dit intrigerende werk te vatten. Het einde der tijden is nabij. Geflankeerd door engelen en heiligen kijkt Christus neer op verleiding en zonde. Vrome gelovigen gaan naar de hemel, zondaars naar de hel. Groteske, vreemde personages en naakte figuren bevolken het middenpaneel. Wilde Bosch zijn tijdgenoten met de vinger wijzen? Het kleurrijke coloriet op de voorgrond contrasteert met de brandende stad op het rechter luik. Het werk werd recent gerestaureerd.
TOPSTUK
Het drieluik van Jheronimus Bosch met het Laatste Oordeel toont een typisch ‘Boschiaans’ universum, waarin hemel (het paradijs, links) en hel (rechts) worden bevolkt door bijzondere mensen, dieren en fantasiewezens. Museumbezoekers komen vaak ogen te kort. Waarschijnlijk is deze reactie van verwondering én bewondering ongeveer dezelfde als die van de mensen die in Bosch’ eigen tijd voor het schilderij stonden. Ondanks de traditionele onderwerpkeuze en triptiek-vorm functioneerde het mogelijk als een zogenaamd conversatiestuk: een werk dat bedoeld was om onderwerp te zijn van gesprek, in de eerste plaats tussen de opdrachtgever of de eigenaar van het werk en zijn vrienden. De intellectuele bezigheid van het samen kijken naar kunst en erover converseren is bekend uit de context van het hof. We weten dat Bosch zich in dergelijke kringen bewoog. In 1504 maakte hij bijvoorbeeld een Laatste Oordeel (verloren gegaan) voor de Bourgondische hertog Filips de Schone.