Sluiten

Tweeluik met de Kruisdraging en een portret van een minderbroeder

Dit is een Vlaams Topstuk

Vervaardiger

Jan Provoost (schilder)

Periode en datering

16de eeuw
(exact 1522)

Het linkerluik toont een voorstelling van Christus die het kruis draagt. Zijn handen zijn met een touw samengebonden en hij draagt een doornenkroon. Links achter hem bevinden zich de Maagd en Johannes de Evangelist. Rechts achter hem zijn enkele angstaanjagende gezichten weergegeven. Op de achterzijde wordt een imitatie van rode porfier afgebeeld.
Het rechterluik toont een voorstelling van een franciscaner monnik ten halven lijve in 7/8 profiel naar links. Hij draagt een pij en houdt de handen gevouwen in gebedshouding. Op de achterzijde wordt een schedel afgebeeld met een rebus op de omlijsting. Olieverf op paneel.

TOPSTUK

Jan Provoost wijst ons op de achterzijde van het diptiek nadrukkelijk op de vergankelijkheid van het leven. De schedel, geplaatst in een nis, herinnert aan onze eigen sterfelijkheid. De rebus op de lijst versterkt deze boodschap nog eens. De exacte ‘vertaling’ van dit opschrift naar het Middelfrans is niet geheel duidelijk, maar dat het een ‘memento mori’ boodschap is, wel. Het vertelt ons dat de dood misschien moeilijk is om over na te denken, maar dat het tegelijkertijd ook goed is om dat te doen: als je tijdens je leven stilstaat bij je sterfelijkheid, kun je je al voorbereiden op je lot in het hiernamaals. In de late middeleeuwen en renaissance wordt de rebus – het spelen met woord en beeld – steeds populairder. Het gaat dan niet alleen om het vervangen van een geschreven woord door een afbeelding, maar speelt ook in op overeenkomsten in klank en associaties in betekenis. Ook het samenspel tussen verschillende talen wordt hierin meegenomen. We moeten dus net wat meer ons best doen om de boodschap te begrijpen, wat het al in de 16e eeuw tot een intellectuele uitdaging gemaakt moet hebben.

Details

Onderwerp
Opschriften
tekst (achterzijde): <p><span style="font-family:Tahoma;font-size:8.5pt;">FRANCISCI TRAXIT AD SE PLURIMA<br>ANNO DNI XV XXIJ FUERAM ANNORUM LIIII</span></p>
tekst (achterzijde): <p><span style="font-family:Verdana;font-size:9.0pt;">EST</span></p>
tekst <p><span style="font-family:Verdana;font-size:9.0pt;">PENSER A</span></p>
Dimensie
linkerluik, hoogte: 49.8 cm
linkerluik, breedte: 40 cm
rechterluik, hoogte: 49.9 cm
rechterluik, breedte: 40 cm

Identificatie

Huidige locatie
Verzameling
Categorie
Objectnaam
Materialen
Inventarisnummer
O.SJ0191.I

Linked open data

Permalink
IIIF manifest
Copyright
Musea Brugge engageert zich om gegevens als bruikbare open data ter beschikking te stellen. Afbeeldingen van kunstwerken die niet onder auteursrechtbeperkingen vallen, zijn daartoe gepubliceerd onder de Creative Commons Zero licentie. Deze mogen vrij worden gebruikt.

Gerelateerde items uit onze collectie