Ooit was dit werk onderdeel van een tweeluik, vandaag wordt het als enkel paneel bewaard in de O.L.V. kerk in Brugge (het andere deel bevindt zich in het KMSKB). Op het schilderij van Adriaan Isenbrant zie je Maria, als Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Smarten, met haar neergeslagen blik en handen vroom gevouwen in een halfronde nis. Rondom haar zie je scenes die haar lijden verbeelden. Dit is een specifieke iconografie binnen de Mariaverering die teruggaat op de feestdag die jaarlijks op 15 september binnen de katholieke kerk gevierd wordt. Op die dag wordt Maria vereerd als rouwende moeder, samen met de zeven smarten die ze moest doorstaan. Op het schilderij van Isenbrant zijn ze één voor één afgebeeld: linksonder zien we de profetie van Simeon in de tempel, daarboven de vlucht naar Egypte en vervolgens Maria en Jozef die de zoekgeraakte twaalfjarige Jezus terugvinden in de tempel. Helemaal bovenaan in het midden zien we de ontmoeting tussen Maria en Jezus tijdens de Kruisdraging. Rechtsboven staat Maria onder een gekruisigde Jezus, daaronder is de Bewening afgebeeld en ten slotte de graflegging van Jezus.

TOPSTUK

Waar de scènes van de Zeven Smarten van Maria in dit schilderij teruggaan op de traditionele iconografie en stijl van de Vlaamse primitieven, is de plaatsing ervan in een architecturale setting vernieuwend in de Brugse kunst. De opeenstapeling van motieven op de klassieke architectuur, zoals de ramskoppen, de guirlandes en acanthusbladeren, worden grotesken genoemd, van het Italiaanse woord ‘grotto’, oftewel grot. In de 14^e eeuw werd in Rome de Domus Aurea opgegraven, het verloren en in verval geraakte paleis van de Romeinse keizer Nero, met prachtige plafondschilderingen. In eerste instantie dacht men dat ze versierde grotten hadden ontdekt, vandaar de naam ‘grotesken’. De motieven op de plafondschilderingen werden vervolgens veelvuldig overgenomen door de Italiaanse kunstenaars van de renaissance en later ook de Antwerpse Maniëristen. Via Antwerpen kwam de trend ook naar Brugge, waar vooral de kunstenaar Lanceloot Blondeel, maar dus ook Isenbrant dankbaar gebruik maakten van de overdadige motieven. Zodoende ontstaat er in dit schilderij een samensmelting van Noord- en Zuid-Europa.

Dit kunstwerk is eigendom van de O.L.V. Kerk te Brugge en wordt beheerd door Musea Brugge.