Sluiten

Stralenmonstrans van goud, edelstenen, parels en email, 'Katte van Beversluys'

Dit is een Vlaams Topstuk

Vervaardiger

Laurens (Jan) Beaucourt

Periode en datering

18de eeuw
(1724 - 1726)

Uitzonderlijk rijk uitgevoerde gouden zonnemonstrans in Lodewijk XIV-stijl, versierd met talrijke edelstenen en parels. Bovenaan staat een beugelkroon met sfeer en kruis, geflankeerd door twee putti met wapperende draperingen. Ertussen staat centraal boven het expositorium een geëmailleerd vrouwenbeeldje, met kruis en kelk, dat de Kerk symboliseert. Onder het expositorium zweven links en rechts een wolkenbank met putti die een parelsnoer vasthouden. Op de wolken staan nog zeven geëmailleerde vrouwenbeeldjes in renaissancestijl. De beeldjes zijn ouder dan de monstrans en stellen de deugden voor: de goddelijke deugden Geloof, Hoop en Liefde, en de kardinale deugden Voorzichtigheid, Rechtvaardigheid, Sterkte en Matigheid. Op de stam van de monstrans staan de symbolen van de vier evangelisten. Op de voet staan putti en vrouwenhoofdjes, en vier medaillons met drie prelaten en een kluizenaar, waarschijnlijk de voorstellingen van de Latijnse kerkvaders Ambrosius, Augustinus, Gregorius en Hiëronymus.
De monstrans werd in 1724 besteld door Maria Magdalena van Westvelt, weduwe van Franciscus van Beversluys, die aan zilversmid Jan Beaucourt naast een geldsom ook parels en juwelen gaf om in de monstrans te verwerken. Ze doneerde de monstrans op 20 april 1726 aan de kerkmeesters van de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Brugge.

TOPSTUK

Volgens de legende zou de rijke weduwe van Franciscus van Beversluys, Maria Magdalena van Westvelt, op een dag haar kat versierd hebben met haar mooiste juwelen. Maar in een onbewaakt moment vluchtte het dier naar buiten, samen met een fortuin aan goud, diamanten en parels. De radeloze Maria Magdalena beloofde in haar gebeden dat, als zowel de kat als de juwelen veilig zouden terugkeren, ze een kostbare monstrans aan de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Brugge zou schenken. En inderdaad, de kat en de juwelen doken kort nadien opnieuw op, waarna Maria Magdalena de opdracht gaf aan edelsmid Laurens (Jan) Beaucourt om een zonnemonstrans te maken. Beaucourt kreeg daarvoor 400 ponden groten betaald en een indrukwekkend aantal juwelen en acht geëmailleerde vrouwenfiguurtjes om in de monstrans te verwerken. De monstrans staat sindsdien bekend als ‘de Katte van Beversluys’.

Maar klopt dit verhaal wel? Waarschijnlijk niet. Vermoedelijk gaat het om een verkeerde interpretatie van de naam. Maar wat de oorsprong van de verwarring is, is onduidelijk. Het Franse woord ‘chaton’ (‘katje’) is binnen de edelsmeedkunst de naam van een zetting waarbij een edelsteen omklemd wordt door afzonderlijke draadstaafjes in een kransvorm. Een chaton is daarnaast ook een geborduurd symbool van een ridderorde, vaak in de vorm van een ster of een kruis.

Dit kunstwerk is eigendom van de O.L.V. kerk te Brugge en wordt beheerd door Musea Brugge.

Details

Dimensie
geheel, hoogte: 64.5 cm
geheel, breedte: 21.5 cm
geheel, diepte: 17.5 cm

Identificatie

Huidige locatie
Verzameling
Categorie
Objectnaam
Materialen
Inventarisnummer
OLV.0002.X

Linked open data

Permalink
IIIF manifest
Copyright
Musea Brugge engageert zich om gegevens als bruikbare open data ter beschikking te stellen. Afbeeldingen van kunstwerken die niet onder auteursrechtbeperkingen vallen, zijn daartoe gepubliceerd onder de Creative Commons Zero licentie. Deze mogen vrij worden gebruikt.