Sluiten

Portretten van Jan van Eyewerve en Jacquemyne Buuck

Dit is een Vlaams Topstuk

Vervaardiger

Pieter Pourbus

Periode en datering

16de eeuw
(1551)

Deze twee portretten vormen een losse diptiek. Het echtpaar trouwde in 1551 of 1552 en liet zich ter gelegenheid van deze plechtigheid vereeuwigen in dit huwelijksportret. Jan van Eyewerve is strak frontaal en in een driekwart positie voorgesteld. Hij houdt de ellebogen uiteen. Dankzij zijn handschoen weet hij zijn rechterhand een elegante houding te geven. Aan de pink van zijn linkerhand bemerken we twee ringen. Zijn kledij is rijk maar sober. Uit het geheel kon opgemaakt worden dat hij behoort tot de welgestelde Brugse burgerij. De man bevindt zich in een vertrek op de verdieping van een huis in de Vlamingstraat te Brugge. De binnenruimte van de kamer wordt gesuggereerd door een achterwand met een smalle muurbank en een sobere renaissance lambrizering. Links boven draagt een putto zijn wapenschild. Het schilderij wordt links boven gedateerd en midden boven wordt de leeftijd van de man vermeld. Rechts boven biedt een raam uitzicht op de Kraanplaats en de Vlamingbrug. Links bevindt zich het Weeghuis en centraal op het plein staat de houten hijskraan "Craene" met bovenop de afbeelding van een kraanvogel. De stadswerklieden die het werktuig bedienen, rusten uit op de rand van het rad. Baliekluivers hangen over de kademuren en een sjouwer stoot zijn kruiwagen. Twee broeders van het Sint-Janshospitaal houden het toezicht bij het lossen van de wijn, waarvan zij een beker aangeboden krijgen; een bedelmonnik loopt voorbij. Alles gaat verder op het pendant waarop Jacquemyne Buuck is afgebeeld tot juist onder de heup en staat lichtjes naar haar echtgenoot toegekeerd. Deze afgewende houding accentueert de elegantie van de man. Ze houdt beide handen die formeel over elkaar zijn gevouwen ter hoogte van de schoot. Aan de wijsvinger van haar linkerhand prijken twee ringen. In de rechterhand houdt de vrouw haar handschoenen en een paternoster. Ze bevindt zich samen met haar echtgenoot Jan van Eyewerve in de zelfde ruimte op de verdieping van een woning in de Vlamingstraat te Brugge. De binnenruimte van de kamer wordt hier gesuggereerd door een achterwand met een smalle muurbank en een sobere renaissance lambrisering. De vrouw is net als haar echtgenoot donker gekleed. Ze draagt een hoog aansluitend, fijn geborduurd hemd met een gepijpt kraagje. Een stijve schouderkap, met wit damast gevoerd en afgezoomd met kant, hangt over haar schouders. De mouwen van het kleed zijn op driekwartlengte afgewerkt met bont, waaruit karmozijnen ondermouwen, met fijne kanten manchetten, te voorschijn komen. Op het hoofd draagt zij een ragfijne kanten muts die met een lint onder de kin is geknoopt. Rond de hals draagt zij een lange geknoopte ketting. Naast haar op de bank zit een hond als een levend symbool van de huwelijkstrouw. Het dier draagt een brede halsband versierd met een koperen ring, bel en een leeuwenkop. Rechts boven draagt een putto haar wapenschild. Het schilderij wordt gedateerd en ernaast wordt ook de leeftijd van de vrouw vermeld. Links onder het venster signeerde de kunstenaar met zijn naam en zijn huismerk. Links biedt het venster uitzicht op de Vlamingbrug en het huis De Haene. Het jaartal 1542, wapenschild en motto Plus Oultre van Karel V zijn leesbaar tussen de verschillende versierselen. Op de uitstalbank zien we vreemde koopwaar; helemaal vooraan koopt een broeder iets van een marktkramer. Naast het huis spelen kinderen met enorme dobbelstenen. Over de Kraanbrug zien we de toren van de St.-Janskerk en verder nog, aan de overzijde van het St.-Jansplein, het huis de Croone, eveneens getuige van de wijnhandel in Brugge.

TOPSTUK

Het is geen toeval dat Jan van Eyewerve en Jacquemyne Buuck kozen voor een uitzicht op het Kraanplein en -brug als achtergrond van hun huwelijksportretten. Niet alleen bezaten zij op z’n minst één gebouw in deze straat en konden ze dus echt genieten van dit uitzicht, ook toonde het dat de ambities van dit koppel in de (wijn)handel lagen. De Sint Jansbrug, de kraan (op het Kraanplein) en de Waterhalle vormden samen de belangrijkste commerciële as van Brugge. Op de Jansbrug werd tol geheven, terwijl de ‘Craene’ of kraan een essentieel element in de stapelfunctie van de stad Brugge vormde. De kraan ontlastte de Waterhalle, die het eindpunt van de waterweg vormde en op nog geen 200 meter van dit plein lag (niet zichtbaar op het schilderij). In de Waterhalle werden de goederen uitgeladen en opgeslagen voor verdere verspreiding in de stad. Zware vracht kon hier echter niet uitgeladen worden. Dat gebeurde met de kraan op het Kraanplein. Deze opmerkelijke machine met een op windmolens gebaseerde mechaniek werd aangedreven door de mankracht van de zogenaamde ‘Craenekinderen’, jonge sterke mannen. De machine kon grote gewichten heffen zoals bijvoorbeeld vaten wijn en bier, en was dus een echte troef voor de handelsstad. De kraan werd geplaatst in 1290. Ook Damme had een kraan die al in 1269 in bronnen wordt vermeld. Gezien het grote belang van de kranen voor de handel, spanden Brugge en Damme samen om te voorkomen dat Sluis in 1323 ook een kraan zou bouwen. Dat zou immers de unieke positie van de beide steden ondermijnen.

Details

Onderwerpen
Dimensie
geheel, hoogte: 97.5 cm
geheel, breedte: 142.6 cm
met lijst, hoogte: 118.5 cm
met lijst, breedte: 186 cm
met lijst, diepte: 6.5 cm

Identificatie

Huidige locatie
Verzameling
Categorie
Objectnaam
Materialen
Inventarisnummer
0000.GRO0108.I-0109.I

Linked open data

Permalink
IIIF manifest
Copyright
Musea Brugge engageert zich om gegevens als bruikbare open data ter beschikking te stellen. Afbeeldingen van kunstwerken die niet onder auteursrechtbeperkingen vallen, zijn daartoe gepubliceerd onder de Creative Commons Zero licentie. Deze mogen vrij worden gebruikt.

Verwante items

Portret van Jacquemyne Buuck

Vervaardiger

Pieter Pourbus

Periode en datering

16de eeuw
(1551)
Portret van Jacquemyne Buuck

Vervaardiger

Pieter Pourbus

Periode en datering

16de eeuw
(1551)
Portret van Jacquemyne Buuck

Vervaardiger

Pieter Pourbus

Periode en datering

16de eeuw
(1551)
Portret van Jan van Eyewerve

Vervaardiger

Pieter Pourbus (schilder)

Periode en datering

16de eeuw
(1551)

Gerelateerde items uit onze collectie